Eπιμέλεια: Ανδρέας Καλογερόπουλος
To άθλημα του κανόε καγιάκ (canoe kayak) είναι άρρηκτα συνδεδεμένο
με τους όρους επιβίωσης των Ινδιάνων και των Εσκιμώων. Κατασκευασμένο
από δέρμα και λεπτά ξύλα ή οστά θαλάσσιων θηλαστικών χρησίμευε στις
μετακινήσεις και στην αναζήτηση τροφής. Με την πάροδο των χρόνων, το
κανόε καγιάκ εξελίχτηκε σ’ ένα συναρπαστικό σπορ αναψυχής, ενώ από το
1992 επανεμφανίζεται στην Ολυμπιάδα της Βαρκελώνης στον τεχνητό στίβο
του La seu d' Urgell και από τότε καθιερώνεται ως Ολυμπιακό άθλημα.
Στην Ελλάδα η ιστορία του κανόε καγιάκ ξεκινά το 1987 με υπουργική απόφαση που αναθέτει την ανάπτυξη και την εποπτεία του αθλήματος στην Ελληνική Κωπηλατική Ομοσπονδία με τη δημιουργία ειδικής επιτροπής κανόε καγιάκ. Το 1990 και το 1991 διοργανώνονται στα Ιωάννινα το Βαλκανικό Πρωτάθλημα, οι Μεσογειακοί Αγώνες και το 1ο Πανελλήνιο Πρωτάθλημα κανόε καγιάκ Flatwater. Ταυτόχρονα συγκροτείται η Εθνική Ομάδα Flatwater και ξεκινά με δειλά βήματα η ελληνική παρουσία σε μεγάλες διεθνείς διοργανώσεις.
Τον Σεπτέμβριο του 1998 με απόφαση της Γενικής Γραμματείας Αθλητισμού, αναγνωρίζεται η Ελληνική Ομοσπονδία κανόε καγιάκ και ξεκινά με γοργούς ρυθμούς το δεύτερο Ολυμπιακό Άθλημα, το Κανόε Καγιάκ Σλάλομ. Η διοργάνωση του 1ου Πανελληνίου Πρωταθλήματος κανόε καγιάκ σλάλομ τον Δεκέμβριο του 1999 στο Εθνικό Προπονητικό Κέντρο του Ευήνου αποτελεί σταθμό στη προσπάθεια αυτή, ενώ η συμμετοχή των αθλητών ξεπερνά όλες τις προσδοκίες.
Το 2010 ήταν η χρονιά που Έλληνες αθλητές διακρίθηκαν σε παγκόσμιο επίπεδο, καθώς η Αθηνά Αλεξοπούλου και η Αλεξάνδρα Μπαρδακλή κατέκτησαν την 8η θέση στον τελικό του Κ2 στα 1000 μέτρα, στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα που έγινε στο Πόζναν της Πολωνίας.
Τα Ολυμπιακά αγωνίσματα
Δύο είναι τα σχετιζόμενα με το κανόε καγιάκ Ολυμπιακά αγωνίσματα: το σπριντ flatwater (ταχύτητα) και το σλάλομ (τεχνική).
Το
κανόε καγιάκ flatwater είναι ένα αγώνισμα ταχύτητας, δύναμης και
αντοχής πολύ συναρπαστικό στο οποίο οι αθλητές/τριες συναγωνίζονται σώμα
με σώμα σε φυσικούς υδάτινους στίβους ήρεμων νερών (λίμνες-θάλασσες) ή
τεχνητούς. Σκοπός ενός αγώνα κανόε καγιάκ Flatwater είναι να διανυθεί
μια προκαθορισμένη απόσταση χωρίς κανένα εμπόδιο, στο συντομότερο δυνατό
χρόνο, σύμφωνα με τους κανονισμούς.
Ο στίβος αποτελείται από 9 διαδρομές μήκους 200, 500 και 1.000 μέτρων
και καθαρού πλάτους τουλάχιστον 9 μέτρων. Τα επίσημα αναγνωρισμένα από
τη Διεθνή Ομοσπονδία κανόε αγωνίσματα είναι:*Ανδρών:
Κ1, Κ2, Κ4, C1, C2, C4 200, 500 και 1.000 μέτρα
Κ1, Κ2, Κ4, C1, C2 5.000 μέτρα
* Γυναικών:
Κ1, Κ2, Κ4 200, 500 και 1.000 μέτρα
Κ1, Κ2 5.000 μέτρα
Τα επίσημα Ολυμπιακά Αγωνίσματα είναι:
*Ανδρών:
Κ1, Κ2, Κ4, C1, C2 1.000 μέτρα
Κ1, Κ2, C1, C2 500 μέτρα
*Γυναικών:
Κ1, Κ2, Κ4 500 μέτρα
Σλάλομ
Το κανόε καγιάκ σλάλομ είναι ένα συναρπαστικό αγώνισμα που διεξάγεται σε ειδικά διαμορφωμένες πίστες φυσικές (ποτάμια) ή τεχνητές. Σκοπός ενός αγώνα σλάλομ είναι το γρήγορο πέρασμα ενός ορμητικού άγριου ποταμού μίας διαδρομής που καθορίζεται από πόρτες, χωρίς λάθη, στο συντομότερο δυνατό χρόνο.
Το μήκος του στίβου είναι 250-400 μέτρα και αποτελείται από 18-25 αριθμημένες πόρτες από τις οποίες οι 6 πρέπει να είναι αντίθετες στο ρεύμα. Οι πόρτες στην κατεύθυνση του ρεύματος έχουν πράσινο και λευκό χρώμα, ενώ οι πόρτες αντίθετες στο ρεύμα κόκκινο και λευκό. Υπάρχουν ποινές που βαθμολογούνται ανάλογα με το λάθος του αθλητή (2 ή 50 βαθμούς ποινής). Στο σλάλομ υπάρχουν δύο κατηγορίες:
*Ατομική
Ανδρών: Κ1, C1, C2
Γυναικών: Κ1
Ατομική θεωρείται η συμμετοχή ενός πληρώματος με ένα σκάφος
*Ομαδική
Ανδρών: 3 x K1, 3 x C1, 3 x C2
Γυναικών: 3 x K1
Ομαδική θεωρείται η συμμετοχή τριών πληρωμάτων της μίας ομάδας.
Ολυμπιακή Κατηγορία είναι μόνο η Ατομική.
Διαφορές Κάνοε και Καγιάκ
Αρχικά το κανόε το χρησιμοποιούσαν οι Ινδιάνοι της Β. Αμερικής για τη μετακίνηση στις λίμνες και τα ποτάμια από όπου προκύπτει και η ονομασία Καναδικό κανόε και κατασκευάζονταν από κορμούς δέντρων. Τα Καγιάκ τα χρησιμοποιούσαν οι Εσκιμώοι της Γροιλανδίας. Η χρήση των σκαφών και στις δύο περιπτώσεις σκοπό είχε τη μετακίνηση εμπορευμάτων και την ανεύρεση τροφής.
Τα κανόε είναι ελαφριά, μακρόστενα σκάφη χωρίς καρίνα, που κινούνται με τη μυϊκή δύναμη ενός ή περισσοτέρων κωπηλατών οι οποίοι χρησιμοποιούν κουπί -διπλό ή μονό.
Τα καγιάκ είναι μικρότερα σε μέγεθος από τα κανόε, με μυτερή πλώρη και πρύμνη και συνήθως με ένα μόνο άνοιγμα. Εκεί κάθεται ο κωπηλάτης που χρησιμοποιεί διπλό μονοκόμματο κουπί, με τα πόδια απλωμένα και χωμένα στο μπροστινό μέρος. Έτσι, το κορμί του από τη μέση και πάνω φαίνεται να αποτελεί προέκταση του σκάφους.
Στην κυριολεξία καγιάκ σημαίνει "βάρκα κυνηγιού". Ο κωπηλάτης φορά ένα αδιάβροχο κάλυμμα (spray skirt) γύρω από τη μέση του το οποίο στερεώνεται στο καγιάκ, καλύπτοντας το άνοιγμα και εμποδίζοντας τα νερά να μπουν στο σκάφος. Το καγιάκ λόγω κατασκευής είναι πολύ ελαφρύ και ευέλικτο. "Τουμπάρει" όμως εύκολα.
Ο κωπηλάτης σε αυτή την περίπτωση έχει δύο επιλογές: μπορεί να κάνει μια περιστροφή μέσα στο νερό (eskimo roll), χρησιμοποιώντας τους γοφούς και το κουπί και να ξαναβγεί στην επιφάνεια, ή να βγει από το καγιάκ, να το γυρίσει στην κανονική του θέση, να το αδειάσει από τα νερά και να ξαναμπεί σε αυτό.
Κόστος εξοπλισμού
Το κόστος για όποιον επιθυμεί να αποκτήσει τον απαραίτητο εξοπλισμό κανόε-καγιάκ ξεκινά για ένα καλό σκάφος από τα 490€ και φθάνει τα 1.600€ περίπου. Για κουπιά και ιμάντες σταθεροποίησής στους καρπούς και στους βραχίονες υπολογίστε από 70-250€. Εκτός από τα παραπάνω απαραίτητη είναι η στολή από νεοπρέν, τα σωσίβια και τα κράνη που θεωρούνται ο μίνιμουμ ατομικός εξοπλισμός και το κόστος τους, συνολικά, ξεκινά από 150-160€ ευρώ.
Απαιτήσεις του αθλήματος
Όσοι ενδιαφέρονται να ασχοληθούν με το κανόε καγιάκ θα πρέπει να έχουν αρκετά καλή φυσική κατάσταση που θα τους επιτρέπει να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις του αθλήματος. Το χαλαρό τρέξιμο ή το κολύμπι σε συνδυασμό μ’ ένα πρόγραμμα με βάρη είναι ο ιδανικός τρόπος προετοιμασίας, αρκεί ο σχεδιασμός να γίνει από ειδικούς γυμναστές και όχι από κάποιον άσχετο ή ολίγον σχετικό.
Που μπορώ να κάνω κανόε καγιάκ
Οργανωμένες εκδρομές κανόε καγιάκ πραγματοποιούνται σε πολλά νησιά του Αιγαίου και του Ιονίου, ενώ στα μεγάλα ποτάμια της Ηπείρου και της Πελοποννήσου συγκεντρώνεται μεγάλο μέρος εκδρομέων που ακολουθούν τις διαδρομές του νερού. Στην Κεφαλλονιά και στη Ζάκυνθο πραγματοποιούνται για έμπειρους ερασιτέχνες ημερήσιες εκδρομές στην Ιθάκη, όπως και περίπλους τμημάτων των νησιών, π.χ. του κόλπου του Λαγανά. Παράλληλα παραδίδονται μαθήματα κανόε καγιάκ σε όσους επιθυμούν να γνωρίσουν το άθλημα. Αντίστοιχες δραστηριότητες αναπτύσσονται στη Μήλο, στην Πάρο και στο Πήλιο, ενώ στα Μέθανα λειτουργεί τοπικός ναυταθλητικός όμιλος που πραγματοποιεί και εκδρομές στη γύρω περιοχή. Στην Αθήνα η Ολυμπιακή πίστα στο Ελληνικό είναι ανοιχτή στο κοινό για διαδρομές με καγιάκ ή ράφτινγκ, ενώ οι εγκαταστάσεις του Ολυμπιακού Κωπηλατοδρομίου στον Σχινιά θεωρούνται πιο προσιτές για τους αρχάριους και τα παιδιά που έχουν την πρώτη τους επαφή με το άθλημα.
Αναλυτικά ο εξοπλισμός
1. Σκάφη
Τα κανόε και τα καγιάκ σήμερα φτιάχνονται από μια ποικιλία υλικών και έχουν πολλές διαφορετικές χρήσεις. Το υλικό κατασκευής είναι συνήθως το πλαστικό και το φάιμπερ γκλας. Το μήκος τους κυμαίνεται από 2 ½ έως 4μ. και χρησιμοποιούνται κυρίως για αναψυχή και άθληση.
Υπάρχουν διαφορετικοί τύποι, για κατέβασμα ποταμών (whitewater) και περιήγηση (touring) και για έναν ή περισσότερους κωπηλάτες.
2. Kουπιά
Τα κουπιά είναι το βασικό εργαλείο στο κανόε καγιάκ και μπορεί να είναι μονά ή διπλά. Κατασκευάζονται από διάφορα υλικά (ξύλο, αλουμίνιο, πλαστικό) και συνδυασμούς (π.χ., αλουμίνιο για το κυρίως κουπί και πλαστικό για τα πτερύγια). Μπορεί να είναι μονοκόμματα ή σπαστά. Τα δεύτερα μπορούν να συναρμολογηθούν και να αποσυναρμολογηθούν σε δύο-τρία κομμάτια γεγονός που τα κάνει βολικότερα στη μεταφορά και στην αποθήκευση.Τα σπαστά κουπιά συνήθως παίζουν το ρόλο του εφεδρικού κουπιού που πρέπει να έχουμε μαζί μας και όχι του κυρίως κουπιού, για λόγους ασφαλείας. Το κουπί δέχεται συνεχείς πιέσεις και πρέπει να είναι συμπαγές και ανθεκτικό. Τα κουπιά έχουν μήκος από 2 έως 2 ½ μέτρα και τα πτερύγιά τους μπορεί να είναι συμμετρικά ή ασύμμετρα. Ασύμμετρα είναι τα πτερύγια των οποίων η κόψη στο άκρο της είναι λοξή. Δίνουν έναν απαλότερο ρυθμό στον κωπηλατικό παλμό γιατί, όταν βυθίζονται στο νερό, μειώνεται το στρίψιμο του κουπιού στα χέρια μας.
Ένα άλλο στοιχείο των κουπιών είναι η παραλληλία των πτερυγίων. Στα παλιά κλασικά κουπιά, τα πτερύγια ήταν παράλληλα μεταξύ τους. Αυτού του τύπου τα κουπιά παρουσιάζουν ένα μειονέκτημα: αν φυσά άνεμος, το πτερύγιο που είναι έξω από το νερό προβάλλει αντίσταση, και έτσι μειώνεται η αποτελεσματικότητα και αυξάνεται η κούραση. Για το λόγο αυτό τα μοντέρνα κουπιά έχουν τα πτερύγιά τους υπό γωνία που μπορεί να φτάνει τις 90 μοίρες, δηλαδή, όταν το ένα πτερύγιο είναι σε οριζόντια θέση, το άλλο να είναι σε κάθετη. Έτσι, όταν το ένα κουπί βρίσκεται στο νερό, το άλλο πτερύγιο δεν προβάλλει αντίσταση στον αέρα. Τα κουπιά αυτού του τύπου λέγονται feathered. Χρειάζονται όμως κάποια εξάσκηση γιατί ο κωπηλάτης πρέπει σε κάθε βύθισμα να περιστρέφει με μια κίνηση του καρπού το κουπί για το επόμενο.
3. Σωσίβιο-γιλέκο
Τα σωσίβια-γιλέκα είναι υποχρεωτικά και είναι ειδικά κατασκευασμένα με βαθύ κόψιμο στις μασχάλες για να μην εμποδίζουν την κωπηλασία. Εκτός από τη σωστική τους χρήση, προστατεύουν το σώμα του κωπηλάτη από χτυπήματα και απώλεια θερμότητας.
4. Κράνος
Το κράνος είναι προαιρετικό σε διαδρομές σε ήρεμα νερά (λίμνες, ήρεμη θάλασσα) αλλά απαραίτητο σε διαδρομές στις οποίες υπάρχει κίδυνος, όπως σε κατάβαση άγριων ποταμών (whitewater, rodeo).
5. Spray skirt (για καγιάκ)
Ειδικές θήκες από νάιλον ή νεοπρένιο που φορά ο κωπηλάτης στη μέση του και στερεώνει τις άκρες του σκάφους. Έτσι, καλύπτεται το άνοιγμα της θέσης που κάθεται ο κωπηλάτης και δεν μπαίνει νερό στο σκάφος.
6. Ρουχισμός
Υπάρχει μια μεγάλη ποικιλία ρούχων και στολών που καλύπτει όλες τις ανάγκες του κωπηλάτη για κάθε χρήση και καιρό. Παντελόνια, τζάκετ και ολόσωμες φόρμες από διάφορα μοντέρνα υλικά προστατεύουν και κρατούν ζεστό το σώμα, ενώ ταυτόχρονα το διατηρούν στεγνό. Επίσης υπάρχουν ειδικά εσώρουχα και κάλτσες.
7. Παπούτσια
Ειδικά παπούτσια ελαφριού τύπου (πέδιλα, μποτάκια κ.ά.) από νεοπρένιο και άλλα μοντέρνα υλικά για άνεση και στεγνά πόδια.
8. Άλλα αξεσουάρ
- Τσαντάκι πρώτων βοηθειών: ειδικά σχεδιασμένο για τις ανάγκες των κωπηλατών, με το περιεχόμενο ασφαλισμένο σε αδιάβροχη θήκη.
- Σχοινιά και καραμπίνερ ρυμούλκησης.
- Λουρίδες πρόσδεσης.
- Ειδικές βάσεις μεταφοράς (με ρόδες και χωρίς).
- Αδιάβροχα και υδατοστεγή δοχεία μεταφοράς.
- Αδιάβροχη θήκη για χάρτες.
- Μαξιλαράκια από αφρώδες υλικό για προστασία του σκάφους κατά τη μεταφορά.
- Αδιάβροχα σακίδια μεταφοράς εφοδίων σε πολλούς τύπους και μεγέθη.
- Θέσεις και πατάκια για πιο ξεκούραστο κάθισμα.
- Χειροκίνητες αντλίες για άδειασμα νερού από το σκάφος.
- "Χταπόδια" (ελαστικοί ιμάντες και δίχτυα πρόσδεσης εφοδίων στο σκάφος).
- Διάφορα υλικά επισκευής για μικροζημιές που μπορούν να συμβούν στην επιφάνεια του σκάφους.
- Αυτοκόλλητα σήματα και γράμματα για ιδιαίτερο στόλισμα του σκάφους.
- Το κατάλληλο κουπί
- Η σωστή θέση κωπηλασίας
Σημαντικός είναι και ο τρόπος με τον οποίο κρατάτε το κουπί. Για να τον πετύχετε, βάλτε το κέντρο του κουπιού στο κεφάλι σας, φέρτε τα χέρια σας στο ύψος των ώμων και πιάστε το. Οι αγκώνες πρέπει να είναι λυγισμένοι σε περίπου ορθή γωνία. Κανονικά, τα χέρια σας θα απέχουν εξίσου από τα δύο άκρα του κουπιού. Φέρτε το κουπί μπροστά σας και ετοιμαστείτε για την κωπηλασία. Τα χέρια δεν πρέπει να σφίγγουν πολύ το κουπί γιατί κουράζονται οι καρποί. Η πιο αποτελεσματική κωπηλασία γίνεται χρησιμοποιώντας και στρίβοντας όλο τον κορμό, ο οποίος δεν πρέπει να σκύβει και να καμπουριάζει. Το πτερύγιο πρέπει να βυθίζεται στο νερό λίγο μπροστά από τα πόδια σας και να βγαίνει από το νερό, όταν φτάνει στους γοφούς σας. Επίσης πρέπει να βυθίζετε το πτερύγιο όσο πιο κοντά γίνεται στο σκάφος για να μετατρέπεται όλη σχεδόν η ενέργεια σε ευθύγραμμη προώθηση.
- Μεταφορά κανόε καγιάκ
- Συντήρηση
- Αποθήκευση
•Μάθετε να κωπηλατείτε σωστά
Ο λανθασμένος τρόπος κωπηλασίας είναι ο κυριότερος λόγος τραυματισμών. Η κωπηλασία, όταν γίνεται με τα χέρια μόνο, οδηγεί σε μικροτραυματισμούς των καρπών, των αγκώνων και των μυών (χεριών και κορμού). Πολλοί κάνουν το λάθος να σφίγγουν το κουπί. Η κωπηλασία γίνεται με το σώμα, όχι με τα χέρια. Τα χέρια πρέπει να λειτουργούν σαν γέφυρα ανάμεσα στο κουπί και τις μεγάλες μυϊκές ομάδες των ώμων, του κορμού και των ποδιών. Το σημείο περιστροφής του σώματος δεν πρέπει να είναι η μέση αλλά το κάτω μέρος του καθίσματος. Μάθετε να κωπηλατείτε σωστά από την αρχή. Θα σας γίνει συνήθεια και θα αποφύγετε τους περιττούς τραυματισμούς.
•Προχωρήστε σταδιακά, ανεβάζοντας τους ρυθμούς ανάλογα με την εμπειρία και την φυσική σας κατάσταση.
- Πάντα να κάνετε τις ασκήσεις προθέρμανσης πριν από την κωπηλασία.
Ασφάλεια
Πρέπει να γνωρίζουμε το σκάφος και τα όριά μας. Στο σκάφος ανεβαίνουν μόνο όσα άτομα ορίζει ο κατασκευαστής.
-Φροντίζουμε ώστε το σκάφος μας να είναι πάντα σε καλή κατάσταση.
-Προετοιμάζουμε το ταξίδι μας (χάρτες, πληροφόρηση τοπολογίας και καιρού, έλεγχος εφοδίων).
-Στο ταξίδι φοράμε πάντα το σωσίβιο και τα κατάλληλα ρούχα.
-Έχουμε μαζί μας εξοπλισμό ασφαλείας (δεύτερο κουπί, σφυρίχτρα,
ράδιο, φακό, φαρμακείο, στεγνή αλλαξιά, φωτοβολίδες, σχοινί, χάρτες,
πυξίδα, αναπτήρα και σπίρτα σε αδιάβροχη θήκη, μαχαίρι) και εφόδια
(άφθονο νερό και τρόφιμα).
-Καλό είναι να μην ταξιδεύουμε ποτέ μόνοι, όπως και να γνωστοποιούμε σε κάποιον πού θα πάμε και πότε σκοπεύουμε να γυρίσουμε.
-Αν κάνουμε κωπηλασία σε ανοιχτή θάλασσα, δεν πρέπει να απομακρυνόμαστε πέρα των 500 μέτρων από την ακτή.
Όποιος ασχολείται με δραστηριότητες στη φύση πρέπει να λαμβάνει τα
μέτρα του για να μην πάθει θερμοπληξία ή ηλίαση. Το μόνο που χρειάζεται
είναι η απλή κοινή λογική. Τα μέσα προφύλαξης είναι γνωστά:καπέλο,
γυαλιά ηλίου, αντηλιακή κρέμα, αποφυγή πολύωρης έκθεσης στον ήλιο και
άφθονα υγρά. Το ίδιο ισχύει και όταν έχει συννεφιά, αφού έως και 80 %
της ηλιακής ακτινοβολίας μπορεί και διαπερνά τα σύννεφα, άσχετα με το αν
εμείς νομίζουμε ότι είμαστε προστατευμένοι.
Υποθερμία
Θεωρείται ένας από τους κυριότερους κινδύνους, αφού η δραστηριότητα
κανόε καγιάκ γίνεται σε περιβάλλον που ευνοεί την έκθεση σε αντίξοες
καιρικές συνθήκες (κρύα νερά, άνεμος κ.λπ.). Για να αποφύγετε την
υποθερμία προσέξτε τα ακόλουθα:
- Φοράτε πάντα το σωσίβιο, καθώς και κατάλληλα ρούχα.
- Φροντίστε να έχετε μαζί σας στεγνή εφεδρική αλλαξιά.
- Προσπαθήστε να μένετε στεγνοί και να αποφεύγετε την έκθεση στον άνεμο.
- Φορέστε αδιάβροχο, αν υπάρχει πιθανότητα βροχής.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου